Extra Muros: Der Schmied von Gent (Schreker)

Der Schmied von Gent is de laatste opera van de Oostenrijkse componist Franz Schreker. Schreker, die in de jaren 1910 en in het begin van de ‘twenties’ gold als een van de meest gespeelde operacomponisten in het Duitstalige deel van Europa, moest toezien hoe het opkomende nazisme zijn muziek steeds meer boycotte. Der Schmied von Gent verdween na zijn première in Berlijn in 1932 snel van de affiche. Opera Ballet Vlaanderen richt de spotlights op deze vergeten opera, waarvan het verhaal begint op de Gentse Ajuinlei.

De Duitse regisseur Ersan Mondtag, bekend van zijn plastische, politiek geladen en provocatieve theater, is de perfecte match voor Schrekers Grosse Zauberoper. Met Der Schmied maakt hij zijn operadebuut. Muziekdirecteur Alejo Pérez zet zijn tanden in een partituur die een opmerkelijke, late stijlwending laat horen in Schrekers oeuvre: van de sensuele post-romantiek uit vroegere werken naar neobarok en nieuwe zakelijkheid. Der Schmied, dat door Schreker uitdrukkelijk bedoeld was als een nieuw type volksopera, illustreert de stilistische veelzijdigheid en virtuositeit van de componist ten volle.

Inspiratiebron voor de opera was de Belgische auteur Charles De Coster. Die transformeerde het oude volksverhaal van Smidje Smee en plaatste het in de 16de eeuw, tijdens de Spaanse overheersing van Vlaanderen. Smee is de machtigste smid in Gent, die goede zaakjes doet met de bezetter maar die zijn verleden als vrijheidsstrijder en geus nooit heeft afgezworen. Hij wordt verklikt en verliest zijn smidse. Maar de duivel doet hem een aanlokkelijk voorstel: zeven jaar van overvloed, geluk en onbeperkte productiviteit.

Steeds weer probeert Smee de hel buiten de deur te houden, maar het is de verleidelijke duivelin Astarte die de touwtjes echt in handen heeft. Ersan Mondtag verbindt het volkse verhaal, rond een faustiaans pact, met donkere bladzijden uit de Belgische geschiedenis, en slaat een verrassende brug naar het actuele debat rond dekolonisatie.